Sigur fyrir Ísland

Stöðugleikaskatturinn er sá hvati sem þurfti til að ná niðurstöðu. Um of langa hríð hafa kröfuhafar horft upp á góða ávöxtun af því að fara hvergi. Háir vextir hafa aukið hættuna en nú er svo komið að búið er að höggva á hnútinn og gefa skýr tímamörk. Fyrir þetta á ríkisstjórnin mikið hrós skilið. 

Síðasta vetur skrifaði ég grein um þessi mál undir heitinu; "Útgönguleiðin".

Þar sagði m.a; 

"Ríkið þarf að vera tilbúið í langa störukeppni þar sem það fær tekjur af útgöngu en enn meiri af kyrrstöðu. Þannig myndast sterkur hvati til útgöngu."

Þarna er vísað til skattekna af kyrrstöðu; "Kyrrstöðuskatt" sem myndi fá kröfuhafa til að hreyfa sig. 
Nú hefur ríkisstjórnin ákveðið að verði ekki komin lausn fyrir áramót leggist 39% "Stöðugleikaskattur" á eignir búana. 

Þó ýmsir hafi haft hugmyndir um hvernig best væri að haga afnámi hafta er alltaf stór munur á að gera eða gera ekki. Ríkisstjórnin hafði kjark til að fara í þetta svo sómi er af. 

Ég er viss um að þessi útfærsla og ekki síst sú tilhögun að nýta það fjármagn sem til ríkisins rennur í niðurgreiðslu skulda mun gagnast íslenskri þjóð um áratugaskeið. 

Þetta er góður dagur. 

 

---

Hér er svo greinin um kyrrstöðuskattinn: 

Útgönguleiðin

„Dagurinn markar mikil tímamót“

Kaupmáttarleiðin

Kjaramál eru í brennidepli þessa dagana og hafa myndarlegar launahækkanir til ákveðinna hópa orðið öðrum freistandi fordæmi um prósentuhækkanir. Á sama tíma og krafist er mikillar hækkunar lágmarkslauna telja aðrir hópar að launabilið sé of lítið og vilja hækkun til sín á þeim grundvelli. Ekkert samræmi er því í kröfugerðinni og nær útilokað að ná sátt eins og staðan er. Þessi keðjuverkun var vel þekkt á árum áður og leiddi undantekningalítið til verðbólgu og mikillar hækkunar á húsnæðislánum heimilana.

 

Um hvað snýst kjarabarátta?

Kjarabarátta snýst um bætt kjör launafólks. Ekkert annað. Kjarabarátta á ekki að snúast um stefnu ríkisstjórnar og Alþingis. Um það snúast Alþingiskosningar. Innihaldslausar hækkanir skila engu nema verðhækkunum. Hækkun í prósentum eða krónum sem hverfa í verðbólgu fylgja ekki bætt launakjör heldur lakara skuldakjör í landi þar sem húsnæðislán eru verðtryggð. Grundvöllur bættra launakjara og meiri kaupmáttar verður að vera til annars gagnast hækkunin jafn vel og innistæðulaus tékki.  

 

Á réttri leið - en margt má bæta

Í ágætri greiningu McKinsey á atvinnuvegum Íslands kemur fram að á mörgum sviðum erum við með lakari framleiðni en nágrannalöndin. Þar á meðal í rekstri ríkisins. Engu að síður er það svo að útborguð laun á Íslandi eru í dag almennt hærri en t.d. í Danmörku og Finnlandi samkvæmt tölum frá Hagstofu ESB. Með öðrum orðum; laun fá til sín stærri skerf verðmætasköpunar hér en í sumum nágrannalöndunum. Samkvæmt tölum íslensku Hagstofunnar hafa laun hækkað umfram verðlag og eru nú 41% hærri en 2009. Á sama tíma hefur verðbólgan hækkað um 28% eins og sjá má á skýringarmyndinni hér á síðunni. Á síðustu tveimur árum hafa laun hækkað hratt umfram verðlag og hefur kaupmáttur vaxið hraðar undanfarið en dæmi eru um í Evópu. Skuldir heimilanna hafa lækkað verulega og stefna Íslensk heimili í að vera með þeim minnst skuldsettustu af þeim löndum sem við miðum okkur við. Við viljum öll gera betur og hafa það betra en það er ljóst af mælaborði hagkerfisins að við erum á réttri og jákvæðri leið til betri kjara. Einmitt þá þegar stöðugleiki hefur náðst á verðbólgusviðinu og kaupmáttur er að vaxa eðlilega er farið í verkföll og óraunhæfar kröfur. Af hverju er það svo? Er ekki rétt að staldra við og reyna að byggja upp sameiginleg markmið um bætt afköst þjóðarbússins? Af nógu er að taka þar. Með bættri framleiðni getum við aukið kaupmátt og minnkað vinnutíma án þess að verðbólgufjandinn verði aftur laus. Í stað launahækkana væri hægt að lækka skatta á launafólk og fyrirtæki þegar aðilar vinnumarkaðarins hafa náð skynsamlegri niðurstöðu. Á Íslandi eigum við að geta borgað betri laun með því að bæta verðmætasköpun í landinu. Það er sjálfbær leið. Og reyndar eina leiðin til bættra lífskjara og betri kaupmáttar. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Kaupmáttarþróun

Reykvíkingar of frekir?

Borgarstjórinn í Reykjavík er með skýringar á óánægju íbúana, en samkvæmt samræmdri þjónustukönnun Gallup eru íbúar Reykjavíkur óánægðastir allra með þjónustu við aldraða, fatlaða, barnafjölskyldur, grunnskóla og leikskóla. Dagur fullyrðir að Reykvíkingar séu "kröfuharðari en aðrir":

http://www.ruv.is/frett/reykvikingar-krofuhardir-segir-dagur

Íbúar nágrannasveitarfélaga eins og Garðabæjar og Seltjarnaness eru þá sennilega með minni kröfur. 

Nú er það svo að þessi málaflokkar eru frekar stórir hjá borginni.
Þeir taka til sín mikils meirihluta útgjalda borgarinnar.
Þeir ná til flestra íbúa borgarinnar. 

En svo er það rökfærslan: 

Óánægja getur varla talist vera sama og kröfuharka.
Ef svo væri þá væru þau svæði í heiminum þar sem óánægja væri mest þau allra kröfuhörðustu svæði í heimi. 

Varla er það svo?

$49 fyrir olíutunnu, $1,19 fyrir 1 EUR og ríkisskuldabréf í 1,9%

"Some say the world will end in fire,
Some say in ice." Svo orti Robert Frost. 

Margir héldu að peningaprentun seðlabanka heimsins myndi valda verðbólgu. Minnkandi vöxtur í Kína og skuldavandinn víða um lönd hafa reynst sterkari örlagavaldar. 

Þrír mælikvarðar sýna hvert vindurinn blæs: 

Stærsta hrávara heimsins er komin í $49 WTI úr $100. 
Evran er komin í 1,19 dollara vegna samdráttar á evrusvæðinu. 
og 10 ára bandarísk ríkisskuldabréf gefa innan við 2% óverðtryggða vexti. 

Allt eru þetta vísbendingar um verðhjöðnun. 

Rússíbanareið olíunnar - Gjaldeyrishöft í Rússlandi?

Olían heldur áfram að lækka og þessi stærsta hrávara veraldar hefur áhrif á fjöldamargt; afkomu fyrirtækja og heimila, gjaldmiðlamál og heimspólítík. 

Olían hefur lækkað hratt og er ekkert sem bendir til þess að verðið sé á leiðinni upp. 

Norska krónan hefur gefið eftir og útlit er fyrir gjaldþrot í Venezúela - svo ólík dæmi séu tekin um áhrif lækkunarinnar. 

Stærstu fréttirnar eru þó hrun rússnesku rúblunnar sem hefur verið mikið á síðustu vikum en í gær má segja að síðasta varnarlínan hafi brostið en þá hækkaði seðlabankinn vexti úr 10% í 17%. Rúblan styrktist við aðgerðina í gær en hrundi svo í 80 rúblur á USD í dag sem sem er 58% lækkun á árinu. Líklegt er að gjaldeyrishöft verði sett á til að stöðva fjármagnsflóttann. 

Samdráttur í Rússneska hagkerfinu var í spilinum áður en olían tók kollsteypuna. Nú bætist við gjaldeyriskreppa og mikil verðbólga. Pútín hefur notið mikilla vinsælda meðal annars vegna innlimunar Krímskaga. Nú blasir við mikill vandi heima í héraði og enginn góð lausn í sjónmáli.

Stóra spurningin er; hvernig bregst Rússland við þessari gjörbreyttu stöðu?

Síðasta embættisverkið - 17. júní 2014 - Hátíðarræða á Selfossi

Góðir Þjóðhátíðargestir!

Lýðveldið okkar  er 70 ára í dag

Það er ekki hár aldur.
Ekki einu sinni mannsaldur eins og lífslíkur eru á Íslandi í dag.

Selfosshreppur var ekki til árið 1944.
Selfosskaupstaður varð til 1978
Og Árborg er bara 16 ára.

Og Ísland er ungt í fleiri atriðum en varða Lýðveldið og sveitarfélög.
Ísland er eitt yngsta land heimsins í jarðsögunni enda er engin risaeðlubein að finna hér.

Áður vorum við hluti af Danmörku eins og Færeyjar og Grænland
En svo fyrir 70 árum ákváðu Íslendingar að best væri að Ísland væri sjálfstætt ríki.

Og hvernig hefur það gengið?
Saga Lýðveldisins hefur verið saga velgengi
Sumt hefur verið erfitt en í stóru myndinni hefur okkur gengið betur en flestum þjóðum í heimi

Hér er atvinnu að hafa. Hér fá allir menntun. Hér geta allir fengið læknisþjónustu. Hér er frelsi til athafna og frelsi í viðskiptum við umheiminn.

Ekkert af þessu er sjálfsagt og meirihluti mannkyns á engan möguleika á að upplifa þessi lífsgæði.

Íslenskar bækur er heimsþekktar bæði Íslendingasögurnar sem nýjar skáldsögur.
Íslensk tónlist er alls staðar að vinna sigra bæði í popptónlist og klassík.
Hollywood er komið til Íslands og Íslendingar til Hollywood. Eitt skemmtilegasta dæmið er Hross í Oss eftir Benedikt Erlingsson: Íslenski hesturinn í aðalhlutverki og fær allstaðar verðlaun

Íslenskir íþróttamenn vinna víða sigra og má nefna Viðar Örn Kjartansson Selfyssings sem dæmi um þann góða grunn sem fleytir okkar fóki í fremstu röð.
Í gær vorum við vitni að því að ungur íslenskur knattspyrnumaður keppti fyrir hönd Bandaríkjanna til sigurs í leik á HM í Brasilíu.

Því miður er það allt of oft svo að við erum okkur sjálfum verst. Tölum okkur niður. Tölum illa hvert um annað. Tölum úr okkur kjarkinn. Á þeim stundum erum við að vinna okkur sjálfum ógagn.

Horfum á það sem við gerum vel og berum höfuðið hátt.

Munum eftir því sem vel er gert

Þeir sem stóðu að stofnun lýðveldisins vildu að við næðum árangri.
Þegar við náum árangri er farsælast að halda áfram á sömu braut

Þeir sem gefa kost á sér til starfa fyrir íbúana þurfa alltaf að muna það að þeir eru kosnir fyrir fólkið og eiga alltaf að starfa fyrir fólkið.
Lýðræðið hefur þann góða kost að enginn á neina stóla og völd.
Í fjögur ár fá kjörnir fulltrúar umboð frá íbúunum til að gera sitt besta.

Þjóð og bæ og landi til heilla.

Gleðilega þjóðhátið!

Seðlabankinn

Már Guðmundsson seðlabankastjóri var í löngu viðtali nú á Sprengisandi. Óhætt er að segja að mörgu er enn ósvarað um hvernig var staðið að ákvörðun um að greiða málskostnað hans, enda sagði Már að það væri ekki hans mál. Vonandi munu koma fram svör sem skýra þessa atburðarrás, því ógaman er fyrir málsaðila að hafa þetta í lausu lofti.

Það sem ég hjó þó eftir í þessu viðtali er að seðlabankastjórinn taldi sig eiga rétt á ákveðnum launakjörum eftir að hafa fengið tölur frá forsætisráðuneyti Jóhönnu Sigurðardóttur. Breyting varð á kjörunum sem ákvörðuð eru af kjararáði og fór seðlabankastjóri þá í mál að fá þau leiðrétt. Héraðsdómur og Hæstiréttur töldu hann ekki eiga rétt á þessari leiðréttingu.

Seðlabankastjóri er ekki sá eini sem taldi sig hafa ákveðin réttindi sem sum voru bundin í samninga við síðustu ríkisstjórn. Má hér nefna samkomulag um að orkuskattur væri tímabundinn (hann er enn). Þá var margt sem ekki stóðst í samningi aðila vinnumarkaðarins og ríkisstjórnarinnar "Stöðugleikasáttmálinn"; http://www.forsaetisraduneyti.is/media/frettir/Stodugleikasattmalinn.pdf en í honum er sérstaklega talað um að ná vaxtastigi niður og stóriðjuframkvæmdum verði greidd leið og að "engar hindranir verði af hálfu stjórnvalda í vegi slíkra framkvæmda eftir 1. nóvember 2009". Svo var það "Skjaldborgin um heimilin. - Fleira má telja.

Annað atriði sem mér fannst athyglisvert var að seðlabankastjórinn sagði að ekki væri hægt að bera saman íslenskt hagkerfi við evrusvæðið, enda glímdi það við allt annan vanda. Margir telja að upptaka evru (sem er aðeins möguleg með inngöngu í ESB) leysi okkar vanda, en hér kom skýrt fram að vandinn á evrusvæðinu er samdráttarvandi með verðhjöðnun, en vandinn á Íslandi hefur verið verðbólguvandi og hér er hagvöxtur talsverður. Vaxtastefna evrulanda hlýtur því að vera allt önnur en vaxtastefna á Íslandi miðað við þessi orð seðlabankastjóra. Þetta hljóta að vera fréttir fyrir suma. 

Loks er rétt að rifja upp atriði varðandi sjálfstæði Seðlabankans. Már taldi það skyldu sína að verja launakjör sín til að verja sjálfstæði Seðlabanka Íslands. Vísaði hann til erlendra dæma um að stjórmálamenn hefðu lækkað kjör seðlabankastjóra sem voru með vaxtastig sem ekki var þeim þóknanlegt. Í þessu ljósi er ekki úr vegi að rifja upp aðförina að Seðlabankanum þegar þremur seðlabankastjórum var kastað út úr bankanum með umdeildum lögum:

http://www.althingi.is/altext/stjt/2009.005.html

Fá dæmi eru um slíka atlögu að sjálfstæði seðlabanka á síðari tímum.  

Enginn vill í dansinn - nær að horfa á það sem við getum gert

Mikil umræða er um hvort halda eigi áfram að ganga smám saman inn í ESB þrátt fyrir að öllum sé ljóst að enginn málsaðili vill klára málið með inngöngu. Ekki ríkisstjórnin, ekki Alþingi, ekki þjóðin og ESB vill ekki halda áfram án þess að vilji Íslands sé fyrir inngöngu. Málið er því í besta falli villuljós sem beinir athyglinni frá því sem þarf að gera og því sem unnt er að gera. 

Fjöldamörg mál bíða úrlausnar ríkisstjórnar og Alþingis:

Skuldamál heimilanna eru í farvegi en þau þarf að klára.

Atvinnulífið þarf að efla með því að hvetja til fjárfestinga.

Álögur þarf að lækka.

Kostnað í rekstri hins opinbera þarf að lækka.

 

Allt eru þetta stórmál sem eru á dagskrá ríkisstjórnarinnar. Þetta eru raunveruleg mál sem hægt er að klára. Er ekki nær að við stöndum saman að því að bæta framleiðni, minnka skuldasöfnun, stuðla að arðbærum fjárfestingum og skilvirkni í opinberum rekstri frekar en að karpa um mál sem var andvana fætt? 

Evrópusambandið vildi skýr svör

5 ára

Nú er þess minnst að fimm ár eru liðin frá því stóru bankarnir féllu á Íslandi svo eftir var tekið um allan heim. Þetta voru erfiðir óvissutímar og nágrannar okkar Bretar lögðu sitt pund á vogarskálarnar með því að setja landið á lista yfir hryðjuverkahópa. Seinna kom í ljós að þeir voru í raun skelfingu lostnir vegna eigin banka sem voru dauðvona á sama tíma.

Á þessum tímamótum er rétt að þakka það sem vel var gert. Ísland reyndi ekki að bjarga bönkunum þó mjög væri að ríkinu og lífeyrissjóðum sótt með björgunarpakka. Erlendar eignir lífeyrissjóðanna áttu að fara í pakkann. Slíkur pakki hefði litlu sem engu skilað en með honum hefði íslenska ríkið farið í þrot og lífeyrissjóðirnir skaðast illilega. Hugmyndir um gjaldeyrislánalínur án veða frá Seðlabankanum hefðu farið sömu leið. Sú staðfesta að reyna ekki að bjarga sökkvandi bönkum með heimilssilfrinu er ekki sjálfsögð. Margar vesturlandaþjóðir settu ómælt fjármagn í eigið fé, lánalínur, björgunarsjóði og ábyrgðir fyrir fallandi banka sína. Þessar þjóðir hafa ekki leyst þau vandamál sem slíkar aðgerðir sköpuðu. Við skulum minnast þess að hér var ekki fallið fyrir þeirri freistingu.  

Mikilvægur dómur

Morgunblaðið fjallar um dóm Hæstaréttar frá því á miðvikudag þar sem dómurinn kveður á um að greiðslur úr félögum við slit og gjaldþrot. Það er ljóst að ekki ber nein skylda til að greiða út í öðrum gjaldmiðli en í krónum enda séu kröfur reiknaðar sem krónukröfur.

Eins og segir í dómnum: "Þegar kröfunum var skipað í réttindaröð var það gert eftir skráðu sölugengi Seðlabanka Íslands þann 22. apríl 2009. Við það urðu þessar kröfur á hendur varnaraðila að að kröfum í íslenskum krónum." 

Þar að auki er ljóst að þrotabú verður alltaf gert upp í íslenskum krónum eins og skýrt er kveðið á um í lögum um gjaldþrotaskipti:

XVI. kafli. Kröfur á hendur þrotabúi.
 99. gr. Allar kröfur á hendur þrotabúi falla sjálfkrafa í gjalddaga við uppkvaðningu úrskurðar héraðsdómara um að búið sé tekið til gjaldþrotaskipta án tillits til þess sem kann áður að hafa verið umsamið eða ákveðið með öðrum hætti.
 Kröfur á hendur þrotabúi um annað en peningagreiðslu sem verða ekki efndar eftir aðalefni sínu skulu metnar til verðs eftir þeim reglum sem gilda um slíkt mat við aðför.

 Kröfur á hendur þrotabúi í erlendum gjaldmiðli skulu færðar til íslensks gjaldmiðils eftir skráðu sölugengi á þeim degi sem úrskurður gekk um að búið væri tekið til gjaldþrotaskipta að því leyti sem þeim verður ekki fullnægt skv. 109.–111. gr. 

Sú staðreynd að unnt er að greiða kröfuhöfum út í krónum styrkir íslenskt þjóðarbú á margan hátt. Í fyrsta lagi minnkar þetta þrýsting á Seðlabankann við að greiða út í gjaldeyri. Í öðru lagi styrkir þetta samningsstöðu ríkisins. Í þriðja lagi ætti þetta að auðvelda Nýja Landsbankanum að vinda ofan af skuldabréfi hans við þann gamla í erlendri mynt þ.e. ef engin augljós leið er fyrir þann gamla að fara með gjaldeyrinn út. 

Föllnu íslensku bankarnir voru íslensk fyrirtæki með höfuðstöðvar sínar á Íslandi. Rekstrarmynt þeirra var íslenska krónan. Ég hef aldrei skilið af hverju föllnu bankarnir ættu að vera gerðir upp í annari mynt en rekstrarmynt þeirra var. Nú er ljóst að engin skylda er að greiða út í gjaldeyri. Það ætti að einfalda úrvinnsluna í framhaldinu.  

Hér er svo dómurinn: http://www.haestirettur.is/domar?nr=9035