5 ára

Nú er þess minnst að fimm ár eru liðin frá því stóru bankarnir féllu á Íslandi svo eftir var tekið um allan heim. Þetta voru erfiðir óvissutímar og nágrannar okkar Bretar lögðu sitt pund á vogarskálarnar með því að setja landið á lista yfir hryðjuverkahópa. Seinna kom í ljós að þeir voru í raun skelfingu lostnir vegna eigin banka sem voru dauðvona á sama tíma.

Á þessum tímamótum er rétt að þakka það sem vel var gert. Ísland reyndi ekki að bjarga bönkunum þó mjög væri að ríkinu og lífeyrissjóðum sótt með björgunarpakka. Erlendar eignir lífeyrissjóðanna áttu að fara í pakkann. Slíkur pakki hefði litlu sem engu skilað en með honum hefði íslenska ríkið farið í þrot og lífeyrissjóðirnir skaðast illilega. Hugmyndir um gjaldeyrislánalínur án veða frá Seðlabankanum hefðu farið sömu leið. Sú staðfesta að reyna ekki að bjarga sökkvandi bönkum með heimilssilfrinu er ekki sjálfsögð. Margar vesturlandaþjóðir settu ómælt fjármagn í eigið fé, lánalínur, björgunarsjóði og ábyrgðir fyrir fallandi banka sína. Þessar þjóðir hafa ekki leyst þau vandamál sem slíkar aðgerðir sköpuðu. Við skulum minnast þess að hér var ekki fallið fyrir þeirri freistingu.  

Mikilvægur dómur

Morgunblaðið fjallar um dóm Hæstaréttar frá því á miðvikudag þar sem dómurinn kveður á um að greiðslur úr félögum við slit og gjaldþrot. Það er ljóst að ekki ber nein skylda til að greiða út í öðrum gjaldmiðli en í krónum enda séu kröfur reiknaðar sem krónukröfur.

Eins og segir í dómnum: "Þegar kröfunum var skipað í réttindaröð var það gert eftir skráðu sölugengi Seðlabanka Íslands þann 22. apríl 2009. Við það urðu þessar kröfur á hendur varnaraðila að að kröfum í íslenskum krónum." 

Þar að auki er ljóst að þrotabú verður alltaf gert upp í íslenskum krónum eins og skýrt er kveðið á um í lögum um gjaldþrotaskipti:

XVI. kafli. Kröfur á hendur þrotabúi.
 99. gr. Allar kröfur á hendur þrotabúi falla sjálfkrafa í gjalddaga við uppkvaðningu úrskurðar héraðsdómara um að búið sé tekið til gjaldþrotaskipta án tillits til þess sem kann áður að hafa verið umsamið eða ákveðið með öðrum hætti.
 Kröfur á hendur þrotabúi um annað en peningagreiðslu sem verða ekki efndar eftir aðalefni sínu skulu metnar til verðs eftir þeim reglum sem gilda um slíkt mat við aðför.

 Kröfur á hendur þrotabúi í erlendum gjaldmiðli skulu færðar til íslensks gjaldmiðils eftir skráðu sölugengi á þeim degi sem úrskurður gekk um að búið væri tekið til gjaldþrotaskipta að því leyti sem þeim verður ekki fullnægt skv. 109.–111. gr. 

Sú staðreynd að unnt er að greiða kröfuhöfum út í krónum styrkir íslenskt þjóðarbú á margan hátt. Í fyrsta lagi minnkar þetta þrýsting á Seðlabankann við að greiða út í gjaldeyri. Í öðru lagi styrkir þetta samningsstöðu ríkisins. Í þriðja lagi ætti þetta að auðvelda Nýja Landsbankanum að vinda ofan af skuldabréfi hans við þann gamla í erlendri mynt þ.e. ef engin augljós leið er fyrir þann gamla að fara með gjaldeyrinn út. 

Föllnu íslensku bankarnir voru íslensk fyrirtæki með höfuðstöðvar sínar á Íslandi. Rekstrarmynt þeirra var íslenska krónan. Ég hef aldrei skilið af hverju föllnu bankarnir ættu að vera gerðir upp í annari mynt en rekstrarmynt þeirra var. Nú er ljóst að engin skylda er að greiða út í gjaldeyri. Það ætti að einfalda úrvinnsluna í framhaldinu.  

Hér er svo dómurinn: http://www.haestirettur.is/domar?nr=9035 

Jákvæður tónn

Sólin skín á Suðurlandi. 

Það er jákvæður og uppbyggilegur tónn í öllu sem hefur komið fram varðandi tilvonandi ríkisstjórn.

Fólk hefur miklar væntingar um skuldalækkanir, en jafnframt er trú á að álögur verði lækkaðar og atvinnulífið fái að skapa verðmæti fyrir þjóðarbúið

Óska öllum til hamingju með þessa ríkisstjórn og vona að hún standi undir væntingum og vonum.  

Jákvæð og bjartsýn ríkisstjórn

Nýtum kosningaréttinn

Í dag eru síðustu fjögur ár gerð upp í kosningum til Alþingis. Sumir fá reisupassann. Aðrir fá endurnýjað umboð til þingsetu

Það sem meira er um vert:
Í dag er kosið um framtíðina.

Skattar og álögur eru komin yfir sársaukamörk.
Allt of margir eru án atvinnu við hæfi.
Ríkissjóður safnar skuldum, skuldbindingum og dýrum loforðum stjórnmálamanna um þessar mundir. 

Nýtum kosningaréttinn.  

Lækkum álögur og skatta og lækkum þannig skuldir í leiðinni.
Greiðum uppbyggingu atvinnulífisins götuna og fjölgum góðum störfum
Þeir sem fluttu út á síðustu árum vegna atvinnumála eiga að hafa ástæðu til að flytja aftur heim.  

Kjósum Sjálfstæðisflokkinn 

Landsmenn ganga að kjörborðinu

Setjum X við D

Hörkufundur í Garðabæ og niðurstaðan skýr. Ekki kæmi á óvart að nú fari fylgi Sjálfstæðisflokksins að rísa. - Nú þegar þetta liggur fyrir er rétt að Sjálfstæðisflokkurinn nýti sér kastljósið sem best til að kynna málefnin.

 

• Fjárfesting er minni en afskriftir - hana þarf að stórefla.
• Álögur svo háar að þær eru orðnar lamandi - þær þarf að lækka
• Útgjöld ríkisins eru enn óábyrg - þar þarf að fara betur með fé og spara

 

Aðeins einn flokkur er líklegur til að ná þessu þrennu fram: Sjálfstæðisflokkurinn 

Setjum því X við D

Bjarni heldur áfram sem formaður

Mikilvægum markmiðum náð í Árborg

Í dag var í bæjarráði fjallað um bréf frá Eftirlitsnefnd með fjármálum sveitarfélaga. Þar kemur fram að Sveitarfélagið Árborg er ekki lengur undir eftirliti nefndarinnar enda hefur það náð þeim fjárhagslegu markmiðum sem því bar um síðustu áramót. Er það á mjög stuttum tíma eða aðeins þremur árum. Sveitarfélagið skuldaði 206% af tekjum árið 2010 en er nú komið undir 150% af tekjum. Rekstarafgangur var of lítill en er nú yfir 15%.

Oft er fjallað um pólítík á neikvæðum nótum, "farið í manninn en ekki boltann", fjallað um persónur en ekki hvað þær gera. Það er því mjög ánægjulegt þegar kjörnir fulltrúar ná settu marki um bættan rekstur eins og nú hefur tekist. Aðhaldsaðgerðir hafa skilað árangri og má hér nefna að stjórnendum hefur verið stórlega fækkað, samkeyrsla eininga hefur gengið upp og gæluverkefni hafa ekki fengið fjármagn. Sveitarfélagið er með einhvern lægsta kostnað í yfirstjórn á íbúa á landinu og tekist hefur að ná breiðri samstöðu um betri rekstur.

Hér er bókun bæjarráðs sem samþykkt var samhljóða í morgun:

"Sveitarfélagið Árborg hefur verið yfir skuldaviðmiðum Eftirlitsnefndar með fjármálum sveitarfélaga og verið undir eftirliti vegna þess. Jafnframt var sveitarfélagið með of lítinn rekstrarafgang til að uppfylla viðmið eftirlitsnefndarinnar. Í júlí 2010 barst sveitarfélaginu athugasemd eftirlitsnefndarinnar og hefur sveitarfélagið síðan unnið markvisst að því að ná viðmiðum hennar og hafa skuldir farið úr því að vera yfir 206% af tekjum í að fara undir 150% um síðustu áramót. Þá hefur rekstrarafgangur verið hærri en 15% af tekjum frá árinu 2010 og þar með er Sveitarfélagið Árborg einnig yfir viðmiðum eftirlitsnefndarinnar hvað þetta varðar. Sveitarfélagið hefur þannig náð að uppfylla skilyrði Eftirlitsnefndar með fjármálum sveitarfélaga á aðeins þremur árum. Af því tilefni hefur sveitarfélagið móttekið bréf frá nefndinni þar sem tekið er fram að ekki sé óskað frekari upplýsinga vegna þessa máls og er sveitarfélagið þar með ekki lengur undir eftirliti nefndarinnar. Unnið hefur verið að hagræðingu og bættum rekstri sveitarfélagsins með samstilltu átaki bæjarfulltrúa, starfsmanna og íbúa sveitarfélagsins."

"Við erum að ákveða að við ætlum ekki að borga erlendar skuldir óreiðumanna"

Ísland hefur náð árangri með Icesave niðurstöðunni sem ekki verður undan litið. Fordæmið er gott enda er fátt varhugaverðara en ríkisábyrgð á einka-veðmálum. Ólafur Ragnar Grímsson er góður málsvari í þessu máli og vonandi getum við sameinast í að afneita ríkiskapítalisma og pilsfaldakapítalisma. Frelsið má aldrei byggjast á skuldsetningu annara. Frelsi fylgir ábyrgð - en ekki ríkisábyrgð.

Forsetinn vekur heimsathygli

Ísland vann - nú þarf að fylgja málinu áfram

Sigur Íslands er fullnaðarsigur og mega þeir sem hafa staðið gegn Icesave samningunum vera stoltir af sínu verki. Davíð Oddsson gaf tóninn um að greiða ekki skuldir óreiðumanna. Það kom svo í hlut Ólafs Ragnars Grímssonar að kippa í neyðarhemilinn.

Heimsendaspár um "Kúbu norðursins" geta nú farið í annála með sögum Bakkabræðra. Þeir sem stóðu að því að láta Ísland gangast undir drápsklyfjar eiga sumir hverjir að biðjast afsökunar.

Eftir stendur að Bretar og Hollendingar beittu okkur ofríki. Þeir skulda okkur amk. afsökunarbeiðni.
Þarf ekki að skoða skaðabótakröfu á Breta sem settu á okkur hryðjuverkalög og einangruðu landið?

Ísland vann Icesave-málið

3 ranghugmyndir um evrusvæðið

Að gefnu tilefni er rétt að fara yfir þrjár "mýtur" um evruna og ESB.  

(1) Því hefur verið ítrekað haldið fram að evran henti okkur vel þar sem viðskipti Íslands séu mest í evrum. Staðreyndin er sú að útflutnings- og innflutningsvörur okkar; t.d. olía, báxít, kol, ál, fiskur, flugvélar eru að mestu verðlagðar í USD. - Umskipun í Rotterdam skiptir hér engu máli. - Fiskur er seldur í evrum, USD, EUR, ýmsum krónum, GBP og fleiri myntum en iðnaðarframleiðsla að langminnstu leyti í EUR (USD mest svo NOK). 

(2) Því er haldið að okkur að lífskjör séu hér verri en í nágrannalöndunum en þjóðarframleiðsla á mann (PPP sem miðast við kaupmátt) er hærri á Íslandi en að meðaltali í ESB. Reyndar er þjóðarframleiðslan hærri á mann en í mörgum viðmiðunarlöndum okkar. Því er haldið fram að evran sé lausn til að bæta lífskjör okkar í átt að nágrannalöndunum, en samt er það svo að Danmörk, Svíþjóð, Noregur og Bretland nota ekki evruna. Aðeins Finnar hafa tekið upp evruna af nágrönnum okkar, en 2/3 Finna vilja ekki leggja meira í "björgunaraðgerðir" evrópskra banka: http://www.businessweek.com/ap/2012-07-12/poll-shows-anti-bailout-mood-growing-in-finland - Þó er ljóst að evran lifir ekki nema með aukinni aðstoð frá aðildarríkjunum. 

(3) Í Silfri Egils var því haldið fram í dag að evrópsk ríki byggju við agaðri hagstjórn en Íslendingar. Vera má að þetta standist skoðun varðandi verðbólgu síðustu áratuga, en á öðrum mælikvörðun eins og atvinnuleysi og lífeyrismálum erum við í ákveðnum sérflokki ásamt Noregi og Sviss (sem bæði eru utan ESB líkt og Ísland). Atvinnuleysi upp á 25% eins og á Spáni getur ekki verið eftirsóknarvert. Lífeyriskerfi sem er ekki fjármagnað getur ekki kallast ábyrgt.

Það er margt sem við getum gagnrýnt varðandi hagstjórn á Íslandi og margt sem við getum gert betur. Eitt af því er að blekkja ekki okkur eða aðra með því að alhæfa um töfralausnir. ESB aðild er engin töfralausn.  

 

Hagvöxtur í raun?

Er raunverulegur hagvöxtur á Íslandi þegar tugir milljarða hafa farið í einkaneyslu úr séreignarsparnaði og með yfirdráttarlánum?

Hagvöxtur sem byggist alfarið á lántökum er einskis virði. Það ættum við að vita eftir eignabólur síðustu ára.
Búmennska sem sýður súpu af soðnu útsæði er minna en einskis virði.

Tölur Vinnumálastofnunar mæla minnkandi atvinnuleysi, en tölur Hagstofunnar mæla minnkandi atvinnuþáttöku.
Blekkjum ekki sjálf okkur með röngu bókhaldi.

Heimilin hafa rekið sig áfram með því að eyða sparnaði sínum. Nú hafa yfirdráttarlán tvöfaldast á stuttum tíma. Slíkt kann ekki góðri lukku að stýra og getur aldrei talist "sjálfbært".
Frysting lána, vaxtabætur, úttekt lífeyris og yfirdráttarlán eru skammtímafrestun vandans en engin lausn.

Skattagleðin skilar sér seint í sjálfbærum tekjum en dregur markvisst úr fjárfestingu, einmitt á þeim tíma sem við ættum að vera með öfluga fjárfestingu í iðnaði, orku og ferðaþjónustu.

Hagvöxtur er á stundum ofnotað hugtak. - Gætum að því hvað er í raun á bak við hann.

Fullt tilefni til bjartsýni og sóknar

Já það er rétt

Hvernig getur ísland verið fyrirmynd fyrir Evrópu "um hvernig eigi að koma sér út úr efnahagserfiðleikum og snúa hratt aftur til hagvaxtar"?

Svar:

Með því að "bjarga" bönkum sem allra minnst eins og varast var með neyðarlögunum 2008
og
Með því að vera með eigin gjaldmiðil (Grikkland, Spánn, Írland og fleiri eru því miður með evru)

Ísland fyrirmynd Evrópu

Villandi reiknivél

Stuðningsmenn ESB aðildar hafa sett upp vægast sagt villandi reiknivél á vef sínum og var sagt frá henni í fréttum Stöðvar 2. Fólki er boðið að bera saman tvö lán; annað í íslenskum krónum og hitt í evrum.

Við fyrstu sýn virðist þessi reiknivél vera mjög vönduð enda reiknast meðalvextir eftir lántökudegi og tekur hún mið af mismunandi vaxtatímabilum og verðbólgu. Útkoman er alltaf sú að íslenska lánið sé dýrara en aðal ástæðan er sú að verðbólgan hækkar höfuðstólinn. Stóra skekkjan er hins vegar sú að gengi gjaldmiðlana er ekki tekið með í reikninginn. Það er nefninlega nauðsynlegt að skoða niðurstöðuna annað hvort út frá íslenskum krónum eða evrum og taka mið af gengisbreytingum á milli gjaldmiðlanna.

Í dæminu var 20.5 milljón króna evrulán frá 2005 búið að lækka í 8.1 milljón króna samkvæmt reiknivélinni. Ef við skoðum gengisbreytingarnar á tímabilinu frá 2005 kemur í ljós að gengi evru hefur hækkað um meira en 107%! - Þetta hefur þau áhrif að evrulánið væri mun hærra þegar gengið er tekið með í reikninginn. 

Hvernig er hgt að bera saman erlent lán við íslenskt og taka ekkert tillit til gengisbreytinga?

Hvað hefur rætt mikið um áhrif gengisbreytinga íslensku krónunnar á erlend lán á Íslandi?

Hefur sú umræða alveg farið fram hjá þeim sem settu þessa reiknivél upp?

Eða er verið að gleyma stærstu breytunni í þessu dæmi viljandi?

 

http://lan.jaisland.is/ 

Holland og Hollande: Nýtt misgengi?

Stefna Þjóðverja í evrukrísunni hefur verið ofan á hingað til og áherslan hefur verið á niðurskurð og takmarkaða peningaprentun. Tekist hefur að skipta um óþæga stjórnmálamenn í Grikklandi og á Ítalíu til að knýja á um niðurskurð og kerfisbreytingar. Vandinn hefur samt breytt úr sér ekki síst á Spáni og svo eru ákveðnar þjóðir sem láta oft ekki auðveldlega að stjórn. Holland hefur ítrekað hafnað grunnbreytingum á Evrópusambandinu meðal annars í þjóðaratkvæðagreiðslum og nýlega féll Hollenska stjórnin þegar fara átti þýsku leiðina í aðhaldi.

Nú eru semsagt kosningar bæði í Hollandi og Frakklandi þar sem forsetaframbjóðandinn Hollande er sigurstranglegastur. - Fánar þessara tveggja ríkja er næstum eins með rauða, hvíta og bláa strípu. - Seinni hluti forsetakosningarna í Frakklandi fer fram eftir viku og svo er búið að ákveða kosningar 12. september í Hollandi eftir að ríkisstjórninni tókst ekki að ná saman um fjárlög. Portúgal, Ítalía (og Írland), Grikkland og Spann (PIGS) hafa glímt við skuldavandann með niðurskurði. Nú eru það Holland og Frakkland sem "svíkja lit" og virðast ætla að kjósa sér stjórnmálamenn sem fara gegn stefnu Þjóðverja. Misgengið er að færast til. Augu manna hafa verið á PIGS en nú bætast við Holland og Frakkland (HF).

Þannig kalla Holland og Hollande á ný viðbrogð frá Berlín og Frankfurt.

Margt rétt hjá Martin

Martin Wolf tók málstað Íslands í Icesave. Hann tekur málstað Íslands í ESB málum og hann bendir á hvernig rétt sé að forgangsraða (focus on your strengths).

Allt er þetta rétt hjá Martin Wolf.

Síðast en ekki síst tekur hann málstað almennings gegn ríkisvæðingu skulda:

"Siðferðislega ættuð þið ekki að gera það af því að allir sem lögðu fé í þann fábjánabanka voru fífl og það var heimskulegt af ríkisstjórninni að bæta þeim tjónið eftir á. Það var okkar vandi en ekki ykkar. Þið gerðuð bara það sem réttast er að gera við útlendinga í fjármálageiranum. Þið fóruð illa með þá því það er það sem gert er í fjármálageiranum.“

Vandi Evrópu, Japans og Bandaríkjanna er ekki síst fólginn í ríkisvæðingu einkaskulda með "björgunarpökkum".

Það er mér gjörsamlega óskiljanlegt af hverju þeir sem telja sig sósíalista eru spenntastir fyrir slíkri ríkisvæðingu einkaskulda. Kannski er það vegna þess að þeir vilja ríkisvæða sem flest?

Það má þakka þessum góða gesti fyrir komuna. - Fáum við ekki að sjá hann í Silfri Egils?

Wolf segir krónuna reynast vel

Vandi hænunnar er vandi eggsins (og öfugt)

Bankakrísan 2008 leiddi af sér ríkjakreppu. Það hefur áður gerst í sögunni þegar vanskilin hafa með einum eða öðrum hætti "lent" á ríkissjóðunum.

Evrukrísan 2011 er ríkisskuldakreppa. Vaxandi skuldsetning ríkjanna er að rústa evrópsku bönkunum þar sem eigið fé þeirra byggir á ríkisskuldabréfum. Þannig leiðir ríkisskuldakreppa af sér aðra bankakreppu.

Nú er haldið áfram að "bjarga" bönkunum með enn frekari skuldsetningu ríkssjóða Evrópu. Þessi skuldsetning mun lækka enn frekar mat markaðarins á útistandandi skuldum ríkjanna. Þessi verðlækkun á ríkisskuldabréfum er ekki komin fram í bókum bankanna nema að litlu leyti en "björgun" bankanna getur í raun flýtt fyrir enn verri stöðu þeirra sjálfra þar sem eigið fé þeirra fellur í verði. Þetta vita Þjóðverjar sem vilja verja sitt ríkislánstraust. Þeir vilja frekar að einkafjármagnið fái að gjalda fyrir slæm lán.

Neyðarlögin íslensku eru sjaldgæf undantekning frá þessari neikvæðu keðjuverkun. "Björgunaraðgerðir" ESB eru í raun tilflutningur á skuldum frá einkageiranum yfir á skattborgara. Engar skuldir hafa í raun verið hreinsaðar burt. Þær eru einfaldlega ríkisvæddar. - Það hefur lengi þótt léleg þrif að sópa skítnum undir mottuna.

Plástur á deyjandi sjúkling

Hin hljóðláta bylting

Á sama tíma og umræðan er hvað neikvæðust og horft er til Grikklands, kreppu og stríðsátaka er rétt að minnast þess ótrúlega sköpunarkrafst sem býr í manninum. Aldrei hafa framfarir verið meir en einmitt nú. Nanotækni, tölvutækni, rótottækni og líftækni setja mark sitt á 21. öldina. Steve Jobs var maður sköpunar og framfara.

Minnumst Jobs.

Steve Jobs látinn

Skaði og orðsporsheimtur á síðari tímum

Það hefur lengi legið fyrir að Bretar ullu Íslandi ómældu tjóni með því að setja friðarþjóð á bekk með hryðjuverkasamtökum. Þessi gjörningur gleymist seint og er hann sannkölluð ólög stórþjóðar - beint gegn þjóð í nauðum.

Nú er komin skýrsla sem sýnir peningalegt tjón sem unnt er að rekja beint. Það tjón sem Ísland varð fyrir var ekki síður óbeint og er unnt að meta það til peningalegs skaða sem sjálfsagt er mun hærri en það sem beinlínis verður rakið til ólaganna. Þingmenn hafa fengið hér úttekt sem er vonandi byrjun á lengri vegferð þar sem Ísland leitar réttar síns.

Milljarða tjón vegna hryðjuverkalaga

Morgunblaðið

Þrátt fyrir að prentmiðlum hafi margendurtekið verið spáð dauða eru enn til dagblöð sem eru leiðandi í umræðunni. Þau hafa í reynd meiri vigt en margir ljósvaka- og netmiðlar. Þetta eru þau blöð sem hafa ristjórnarstefnu og skýra sýn. Þannig blað er Morgublaðið. Fyrir utan að vera morgunblað er Morgunblaðið með stærsta netmiðillinn á landinu; mbl.is og er þannig auk þess útbreiddasti fjölmiðillinn

En það sem gerir blaðið öflugt er ritstjórnarstefnan sem hefur reynst vera öflug stjórnarandstaða bæði á landsvíku og í Reykjavík. Hér á ég að tala um ritstjórnina síðustu tvö ár. Í mörgum stórmálum hefur blaðið leitt umræðuna frá upphafi til enda. Má hér nefna umræðuna um Icesave og ESB. Ristjórnin Það er hressandi að lesa blað á borð við Morgunblaðið og við Íslendingar værum fátækari (bókstaflega) ef svona blaði væri ekki til að dreifa. Mæli með Mogganum.