Fjármál sveitarfélaga

Í dag hefst fjármálaráðstefna sveitarfélaga en staða þeirra sumra er afar slæm. Reynar er staða sveitarfélaganna mjög mismunandi. Kreppan hefur ekki látið sveitarfélögin ósnert og hafa þau sem skuldsettust eru farið illa. Ríkið er ekki aflögufært til að hlaupa undir bagga og því blasir niðurskurður við.

Á ráðstefnunni verður fróðlegt að vita hver möguleg úrræði eru og hvort löggjafinn muni auka sveigjanleika sveitarfélaga. Mikið af útgjöldunum er bundið í lögum og samningum og því þarf að óbreyttu að ganga lengra í niðurskurði á þeim liðum sem óbundnir eru.

Á þessum tímapunkti er reyndar rétt að huga að því hver tilgangur sveitarfélaga sé og hvaða kjarnastarfssemi þurfi að verja. Á uppgangstímum fóru mörg sveitarfélög í hin ólíklegustu verkefni og í stað þess að greiða niður skuldir í góðæri jukust þær víða.

Loks verða sveitarfélög að standa vörð um atvinnusköpun ekki síst þegar ríkið leggur á hærri álögur og boðar jafnvel nýja skatta á ný atvinnutækifæri. Hér þurfa sveitarstjórnarmenn að gæta þess að nýsköpun verði ekki hindruð eða jafnvel stöðvuð. Nýsköpun atvinnu er stærsta velferðarmálið enda þarf störf til að greiða útsvar og skatt. Laun til að greiða velferðargjöld.

Athugasemdir

[Jón Snæbjörnsson, 1.10.2009 kl. 15:59]

staðan hjá mörgum þessara sveitafélaga er mjög svo slæm - held að ekki sé til það sveitafélag sem sé "vel" stætt í dag - í öllu "góðærinu" voru oft eignir seldar og jafnvel leigðar til baka - fjármagnið sem fékkst við þessa "skammtíma" laus var oftar en ekki notað til ýmissa íþróttamannvirkja og eða menningar-tengdri starfssemi, mörg þeirra misgáfuleg td eins og sundlauginn á Álftanesi - einu gleymdu þau þó öll og það var að fjárfesta fyrir þá sem eldri eru - ekki nokkurt félag getur státað af fullkomnri þjónustu við þá sem hafa haldið eldinum við svo áratugum skiptir - heldur hofum við haldið ótrauð áfarm í fjárfestingum fyrir ungdóminn en "gleymt" okkur sjálfum - ég segji okkur sjálfum þar sem ég er rúmlega fimmtugur og vart er ráð nema í tíma sé tekið

ljúfar stundir

[Snorri Hrafn Guðmundsson, 1.10.2009 kl. 17:51]

Lagði til við sveitarfélögin í maí 2005 að það þyrfti að fara yfir rekstur þeirra.  Í því fólst:

"Valdar upplýsingar frá aðilum á borð við Hagstofu, Seðlabanka og Ferðamálaráð skilgreina ytri umgjörð sveitarfélagsins og gefa vísbendingu hvert stefnir. Arðsemi verkefna getur breyst með skömmum fyrirvara líkt og markmið og leiðir að þeim. Ytra talnaefni sett í samhengi við innri upplýsingar skiptir sköpum varðandi framtíðarstefnu."

Nú eru þau að sökkva og get ég ekki annað en velt fyrir mér hvers vegna ekki sú búið að skipta um stjórnendur þeirra allra. Þeir væru ekki í þessum hnút í dag hefði verið ráðist í þetta.

Þau eiga hreinlega að hætta þessu væli þar sem stjórnendur bera sjálfir ábyrgð á hvernig komið er. Til fyrirmyndar var að Kópavogur skipti um í brúnni; þar á bæ var ritari látinn meta verkefnið og svaraði þannig að greinilegt var að enginn skilningur var á erindinu. Svona eru sveitarfélögin semsagt rekin og vegna þess eru þau í rjúkandi rúst í dag.

[Jón Ólafur Vilhjálmsson, 1.10.2009 kl. 23:25]

Snorri svona einfalt er málið ekki ef svo væri þá er auðvelt að lifa.

Það eru mörg sveitarfélög sem hafa átt við það vandamál að eiga að þar fjölgaði ungu fólki mjög hratt þá verður að koma upp skólum og leikskólum þessar fjárfestingar á að greiða niður á 30 til 50 árum því húsin munu standa þessum  aukna fjölda fylgir líka að það þarf að halda við götum og öðrum manvirkjum tekjurnar koma seinna og svo getur komið að því að fólkið sem  greiðir mest til samfélagsins flytji úr landi og aðrir lenda í atvinnuleysi og enn aðrir  verða fyrir tekjuskerðingu vegna minnkandi vinnu það leggst allt á eitt í þessum málum og þó að gerð hafi verið áætlun 2007 þá  væri hún ger ónýt í dag svo mikil bylting hefur orðið í öllu samfélaginu.þá stendur ríkisvaldið sjaldan við sitt svo sem húsaleigubætur, sem  oft eru stórar upphæðir í einstökum sveitarfélögum.

[Snorri Hrafn Guðmundsson, 2.10.2009 kl. 11:44]

Heill og sæll Jón. Inni í þessu var ennfremur þetta:

"Sveitarfélögum má líkja við fyrirtæki sem starfa í mismunandi geirum. Tekjumyndun er samsetning af náttúruauðlindum (landbúnaður, fiskveiðar og orka), fjárfestingum (álframleiðsla, fiskeldi, vatnsútflutningur), og öðru uppbyggingarstarfi sem beinist að því að nýta áður ónýttar auðlindir (ferðaiðnaður og margvísleg framleiðsla).

Þó samanburður á sveitarfélögum og starfsemi þeirra sé oft líkastur því að bera saman epli og appelsínur, er unnt að ná fram marktækum samanburði með því að kljúfa starfsemi þeirra niður í smærri einingar þar sem sameiginleg svið er borin saman en sérsvið (svæðisbundnar náttúruauðlindir, fjárfestingar, eða annað uppbyggingarstarf) eru metin sérstaklega. Má þannig ná fram heildarmynd af starfsemi sveitarfélagsins og auka þekkingu stjórnenda og lykilstarfsmanna á eðli starfseminnar og sveitarfélagsins og auka samhæfingu á milli sviða."

Ég hef framkvæmt þetta ótal sinnum og þetta virkar alltaf. Þetta byggir á einingartölum sem allt annað eru margfeldi að. Sveitarfélög eru ekki flóknari en alþjóðlegt flugfélag á borð við American Airlines þar sem breytur hlupu á miljörðum og kallaði í gríðarlegt teymi sérfræðinga. 5 sáu um einingartölurnar og var ég í þeim hóp. Allt annað byggðist á þeim niðurstöðum. Var að stilla Landsbankanum svona upp fyrir einkavæðingu en nýir eigendur töldu þetta ekki mikilvægt. Niðurstaðan: Icesave.

Á meðan þessar niðurstöður liggja ekki fyrir byggja allar ákvarðanir sveitarfélaga (og fyrirtækja) á getgátum. Það er ástæðan fyrir því að þau þurfa að greiða til baka lóðir (sem var fyrirséð 2006 að myndi eiga sér stað), sitja föst í erlendum lánum, töpuðu á fjárfestingum ... semsagt tóku vitlausar ákvarðanir trekk í trekk áður en hagkerfið hrundi.

Varðandi samspil ríkis og sveitarfélaga þá vantar þessar niðurstöður svo hægt sé að leggja fram sterk rök. Breytist A, hvaða áhrif hefur það á B, C og D og hvernig breytist afkoma? Ég hef aldrei séð 'correlation matrix' í neinu innlendu sveitarfélagi né fyrirtæki sem er verulega undarlegt þar sem þetta er lykillinn að farsælli hagræðingu.

Fjárlagafrumvarp 2010 ber þess merki að þar sé ekki heldur beitt svona matrixu, enda munu afleiðingarnar verða eftir því. Án þekkingar á einingum verður heildarmyndin ein stór getgáta.