Afkoman verður að standa undir skuldum

Það gildir það sama um heimili og fyrirtæki eins og sveitarfélög: Afkoman verður að standa undir skuldabyrðinni. Örfá sveitarfélög hafa reyndar meiri fjármagnstekjur en fjármagnsgjöld og slík sveitarfélög eru því með sannkallaðan "sveitarsjóð". A-hluti sveitarfélaga er sá rekstur sem rekinn er af skattfé og þar er því miður oftar skuld frekan en sjóður. Í sumum tilfellum er ekki afgangur af rekstri í afborganir jafnvel ekki afgangur upp í vaxtagreiðslur en það ætti öllum að vera ljóst að slíkur rekstur gengur aldrei lengi.

Kreppan sem við upplifum er að miklu leyti skuldakreppa. Heimurinn hefur skuldsett flest en Íslendingar eru reyndar í sérflokki. Kalíforníufylki er í þeirri stöðu að þurfa að greiða með "IOU" (ég skulda þér) skuldaviðurkenningum í stað peninga. Þar hefur það gerst að fyrirtæki, heimili og sveitarfélög hafa verið skuldsett í fasteignabólu. Nú er komið að skuldadögum og ekki hefur náðst samstaða um sparnaðaraðgerðir hjá stjórnmálamönnum.

Það verður fróðlegt að fylgjast með hvernig rekstur sveitarfélaga þróast á næstunni þegar forgangsröðun skiptir miklu og gæluverkefni geta verið háskaleg fjárhagslegri heilsu þeirra. 

Sveitarsjóðir í athugun

Athugasemdir

[Jónas Egilsson, 26.7.2009 kl. 17:13]

Þetta verður fróðleg þróun, eins og þú segir Eyþór.

Flest sveitarfélög fara með um 85-95% tekna beint í reksturinn hjá sér - ef ekki meir. Framkvæmdir eru unnar fyrir lánsfé eða þann litla afgang sem eftir er eða með framlögum stofnana, s.s. hitaveitu. Hins vegar gefa framkvæmdir af sér skatta og mögulegar tekjur að spara útgjöld eða eru hreinlega nauðsynleg, eins og t.d. skólabyggingar. En hvað eru gæluverkefni? Rekstur strætó? Nýtt íþróttasvæði?

Sveitarfélög búa við þau ósköp að geta ekki lagt á meiri útgjöld á íbúana en þau gera nú, þ.e. ríkisvaldið hefur sett þak á tekjustofna þeirra. Tímabært er að skoða reglur um tekjustofna sveitarfélaga og láta sveitarfélögum eftir meira svigrúm til að afla tekna, hvort sem það er með hærra hlutfalli úr tekjuskatts- og útsvarsstofni, eða hærri þjónustugjöld. Ennfremur þarf að skoða skiptingu skattlagningar og tengja betur útgjöldum.

Flest rekstrargjöld sveitarfélaga eru tengd íbúum, leikskóli, grunnskóli, félags- og öldrunaþjónusta, málefni fatlaðr að nokkru leyti svo dæmi séu tekin. Þar að leiðandi væri eðilegt að sveitarfélög hefðu meiri tekjur af íbúunum eða þeim tengd - þ.e. hærra hlutfall af tekjuskatti/útsvari.

Mikið álitaefni er hvort sveitarfélög eigi nokkuð með orkustarfsemi að gera. Dæmi Orkuveita Reykjavíkur er að leggja í framkvæmdir og kostnað við uppbyggingu á stofnkerfi, orkuöflunarkerfi og dreifikerfi um borg og bí og er síðan að greiða "arð" til Reykjavíkur, en ekki íbúa Áfltaness eða Mosfellsbæjar svo dæmi séu tekin. Mikil hluti heita vatns Reykjavíkur kemur og kom nær eingöngu úr borholum í Mosfellsdal sem næstu nágrannar fengu í engu notið. Þessi mál þarf að skoða í víðara samhengi.

[Haraldur Haraldsson, 26.7.2009 kl. 22:29]

sammála þessu Eyþór,þetta er sama um allt sem rekið er Sveitafélög heimilin og fyrirtækin/En þetta er svona í mínu ungdæmi lærði maður að lifa af litlu og fara vel með!!!En megnið af þessu fólki i dag hefur ekki lifað þetta og veit því miður ekki hvernig ber að taka kreppum,því miður,en kannski lærir að nú þegar syrtir verulega i álin/Kveðja Halli gamli